Wilma ter Mull

De grote filosoof Thomas Hobbes [1588-1679] voorspelde al in zijn tijd, dat met het toenemen van het bewustzijn we eerst een strijd van allen tegen allen zullen krijgen alvorens we het nieuwe bewustzijn echt begrijpen. De oorlog tussen Israël en de Palestijnen is hier nu een actueel voorbeeld van, maar ook de oorlog in Oekraïne verleid ons om stelling te nemen.

Afgelopen weekend zagen we mensen de straat op gaan (Rotterdam, Eindhoven en andere steden) om voor of tegen Israël te demonstreren. Opmerkelijk was dat afgelopen donderdag [19 okt. 2023] het dagblad Trouw een artikel plaatste waar twee predikanten een visie gaven op de situatie die nu ontstaan is tussen beide partijen. Het stuk was genuanceerd met de boodschap dat iedereen een oordeel heeft. Zij hielden ieder bekeken vanuit een kant van de strijdende partijen een pleidooi voor nuance.

Wat me in het artikel trof is, dat een van hen een link legde met de Holocaust. Door schuldgevoel over de laksheid die we in Europa collectief betracht hebben ten opzichte van  de jodenvervolging in de WOII, is het land dat eigenlijk van de Palestijnen was, weggegeven uit een onbewust schuldgevoel. In wezen was dit een vrij onnatuurlijk oplossing want beide groeperingen hadden niet zoveel met elkaar en doordat Palestijnen hun woonplaats moesten verlaten, braken er spanningen uit die tot op de dag van vandaag nog niet zijn opgelost. Voormalig minister-president [1977-1982] Dries van Agt [1931] heeft hier steeds bewustzijn voor willen vragen maar werd veelal niet gehoord. Ook de joodse  Nederlands tekstschrijver, stand-upcomedian en schrijver Raoul Heertjes [1963] maakte samen met Frans Bromet [1944] een indrukwekkende documentaire serie over de gespannen relatie tussen beide volkeren. Hierin worden beide kanten door middel van een doorreis door de beide gebieden belicht. Wie deze documentaireserie wil zien klik hier  (vooral de eerste aflevering is zeer aan te bevelen, juist omdat Heertjes zelf joods is)

Het is daarom kortzichtig om je achter een van de partijen te scharen zoals onze demissionaire minister-president Rutte deed; om dit te vergoelijken ging hij gisteren [23 oktober 2923] met beide partijen in gesprek wat meer voor de bühne was dan dat er iets bereikt is. Rutte benadrukt in zijn gesprek met Netanyahu dat Israël het volste recht heeft zich tegen ‘deze verschrikkelijke terreurorganisatie’ te verdedigen, maar gaat daarbij voorbij aan het feit dat er 1400 Israëliërs zijn gedood tegenover 5000 Palestijnen. [Bron: Nieuwsuur 23 okt.23] Maar goed ook dat is wat kort door de bocht van mij, want wellicht heeft Rutte in zijn familie een collectieve verbinding met een van de partijen? Zeker is dat hij spreekt uit onbewuste schuldgevoelens die ons land draagt. Wat ik hiermee bedoel is, dat wanneer je je tot een van de partijen voelt aangetrokken en daarmee sympathiseert je op zoek moet gaan, hoe het met jouw verbondenheid zit met de betreffende partijen.

Zo heb ik zelf de lichte neiging om voor de Palestijnen te zijn, maar ik besef dat dit te maken heeft met mijn recente vorige leven in Duitsland in de WOII waarover ik schrijf in het boek: Leven in verbinding met Sophie. En ook met mijn grootmoeder die verhuisde naar Duitsland in 1931 met haar tweede Duitse partner, ze woonden daar gedurende de WOII tot haar vroege dood. Dit alles ligt in mijn onbewuste en collectief onbewuste opgeslagen.
Persoonlijk onbewuste/vorig leven en het collectief onbewuste/ familieverhaal, komen dan bij elkaar in dit leven en willen opnieuw onder de aandacht gebracht worden; daar komt, om bij mijn voorbeeld te blijven, mijn lichte voorkeur vandaan. Ik heb daar hard aan moeten werken om dit helder te krijgen. Ik betrap me er nog steeds op, dat als ik moe ben, of niet goed in mijn vel zit, ik gevoeliger ben voor stellingnamen. Een stellingname komt altijd ergens diep uit het onbewuste. Zo werkt het met vrijwel elk van onze oordelend vermogen. De meeste mensen hebben dit helemaal niet door; je trapt dan in de kuil van het snelle gemakkelijke oordeel om zodoende niet naar je persoonlijke verhaal te hoeven kijken.

Wat natuurlijk Hamas gedaan heeft met zijn aanval op 7 oktober, is hoogst verwerpelijk maar gaat ons strikt gezien niets aan. Wanneer je je verdiept in de geschiedenis van de staat Israël dan merk je dat de joodse getraumatiseerde collectieve volksziel vergelding en wraak wil, niet alleen op de Palestijnen maar op de hele wereld en dat is een gevaarlijk uitgangspunt.

Samengevat kun je zeggen, dat we niet met een snel gemakkelijk oordeel moeten komen, maar dat we op zoek moeten gaan naar de geschiedenis van een conflict en beide partijen krachtig moeten corrigeren op hun daden, bijvoorbeeld door je handen af te trekken van dit heel ‘persoonlijk’ probleem tussen beide partijen; dit geldt ook voor de politiek! Steun daarom vooral de partijen die voor humanitaire mensenrechten opkomen en neem geen stelling en spreek geen steun uit voor een van de strijdende partijen. Een oud Nederlands spreekwoord zegt niet voor niets: waar twee kijven hebben twee schuld. Dit is wat mijns inziens van ons gevraagd wordt in het net beginnende watermantijdperk. De componist Beethoven een vroege ziener van het watermantijdperk, componeerde een symfonie: ‘Alle menschen wirden bruder/Ode an die Freude waar de EU door middel van haar volkslied zich aan gelieerd heeft. Deze twee oorlogen in Oekraïne en Israël zijn een uitdaging om, ziende met een ander oog, te worden!  [G.J. ter Mull 1917-1995]